Ook in 2022 heeft Deventer geschiedenis uitgestraald en cultuur geademd. Samen met een betrokken samenleving hebben we een rijke culturele programmering gefaciliteerd die ons vermaakte, verbaasde, ontspande en tot nadenken aanzette.

Begin 2022 was een deel van de culturele sector nog gesloten als gevolg van de coronapandemie. Na een aantal weken was de volledige sector weer open en kon weer worden geprogrammeerd. Publiek bleek voorzichtig met de terugkeer, maar eind 2022 lijken mensen de wegen naar de musea, podia, evenementen en festivals goed (terug)gevonden te hebben.

Met de verschillende instellingen die budgetsubsidie ontvangen en partijen die programmasubsidies hebben ontvangen, zijn afspraken gemaakt over aanpassing van programma. Doel daarvan was om zo veel mogelijk uitvoeringen door te laten gaan, om zo het publiek weer te kunnen ontvangen. Het voortzetten van reguliere programmering en inzetten op vernieuwing en nieuwe samenwerking gingen hier hand in hand. Er zijn actief verbindingen gelegd tussen partijen onderling, en met commerciële partners en domeinen buiten het culturele.

De rijksmiddelen voor de culturele sector zijn ingezet om exploitatietekorten als gevolg van corona te beperken. De culturele infrastructuur van Deventer lijkt hiermee de coronacrisis goed te hebben doorstaan. Ook is specifieke aandacht uitgegaan naar de makers met (residentie) projecten als De Ruimte en De Kunsthalte.

Medio 2022 is een nieuw college geformeerd met daarbij een nieuwe portefeuillehouder Cultuur. Er is aandacht besteed aan kennismaking met het Deventer culturele veld en de bijbehorende vraagstukken.

Uit de midtermreview bleek dat, ondanks de invloed van Corona, de afgelopen twee jaar veel is gebeurd. Het Uitvoeringsprogramma Cultuur 2021-2024 loopt op hoofdlijnen volgens plan. Daarnaast is actief medewerking verleend aan het Rekenkameronderzoek naar de cultuurvisie dat begin 2023 verschijnt.

Erfgoed

Samen met de professionele erfgoedpartijen is een erfgoedagenda opgesteld en aan de raad aangeboden. Hierin staat welke gezamenlijke inspanningen we doen op gebied van roerend en onroerend materieel erfgoed en immaterieel erfgoed. Er is scherpte aangebracht in de rollen en verantwoordelijkheden en er zijn gezamenlijk ambities geformuleerd voor de komende jaren. De wettelijke taken op het gebied van monumenten en archeologie zijn uitgevoerd en de erfgoedverhalen uit de stad zijn op verschillende manieren zichtbaar gemaakt. Hieronder enkele voorbeelden.

Voor Deventer Verhaal stond  2022 in het teken van het rampjaar 1672, want het was precies 350 jaar dat Deventer werd belegerd en ingenomen door Bommen Berend. Met onder meer de tentoonstelling ‘Het verraad van Deventer’ en de Bommen Berend-show in Cultuurhuus Bathmen was er aandacht voor het rampjaar. In december opende de tentoonstelling Deventer Verhalen; een doorlopend project met bijzondere verhalen, foto’s en objecten van en voor Deventenaren.
Het (vernieuwde) Speelgoedmuseum sleepte het felbegeerde keurmerk 'kidsproof museum 2023’ in de wacht. Jonge museuminspecteurs geven het museum gemiddeld een 9.2.

Collectie Overijssel is in 2022 verder gegaan met nog beter worden in het beheren en bruikbaar maken van de collecties. Denkend vanuit het klantperspectief, zodat collecties op een laagdrempelige, aantrekkelijke en gebruiksvriendelijke manier beschikbaar zijn voor de maatschappij.

De Athenaeumbibliotheek heeft in 2022 een blad uit een antifonarium uit de Lebuinuskerk aangekocht. Een bijzondere aankoop, want er zijn nauwelijks boeken uit deze kerk bewaard gebleven van voor de Reformatie. De aankoop is tot stand gekomen dankzij fondsen en crowdfunding.

Binnen verschillende (ruimtelijke) de projecten is doorlopend inzet gepleegd om erfgoed een passende plek te geven in projecten, bij het opstellen van bestemmingsplannen en het toetsen van vergunningen.
Door de energiecrisis vroeg het spanningsveld duurzaamheid en erfgoed veel om aandacht. Er worden stappen gezet op het gebied van kennisdeling. De zonnepanelenkansenkaart geeft inzicht in de mogelijkheden om zonnepanelen te plaatsen binnen het Beschermd Stadsgezicht. Als basis voor het Omgevingsplan zijn alle beschermde gebouwen samengevoegd in een kaartbeeld. 
Tot slot hebben we de behouden waardige gebouwen in beeld gebracht, waardevolle gebouwen die geen monumentenstatus hebben. Op basis van deze inventarisatie en waardering kunnen gaten in de monumentenlijst worden opgevuld of kunnen gebouwen op andere manieren worden beschermd via het omgevingsplan. 

De toekenning van subsidies uit het Verhaal van Overijssel en de Erfgoed Deal biedt kansen voor behoud van de Cobercoschoorsteen en het zichtbaar maken van de sluis in het Sluiskwartier. Een tweede subsidieaanvraag voor de restauratie van de Coberco-schoorsteen is afgewezen. Hier is nog actie nodig om te komen tot een sluitende begroting.

Archeologie rondde het grootschalig onderzoek op het Grote Kerkhof af met het herbegraven van de eerste menselijke resten. Aansluitend begon het onderzoek op de Stromarkt, dat veel inzicht gaf in de ontwikkeling van de Bisschopshof en de Proosdij. 

Aan het begin van de zomer trok de publieksopgraving van het St. Jurriëns Gasthuis veel publiek.

Educatie en participatie

Het Kunstcircuit heeft zich ingespannen, samen met de Deventer Schouwburg en de Bibliotheek Deventer, om de intermediaire functie en de verhuurfunctie toekomstbestendig onder te brengen bij respectievelijk deze partners. De fusie en overname zijn gerealiseerd per 1 januari 2023.

Kunstcircuit bereikte  in 2022 onder andere binnenschools alle jonge Deventenaren met cultuureducatie voor het primair en voortgezet onderwijs. Ook organiseerde het Kunstcircuit weer deskundigheidstrainingen en evenementen.  Een mooi voorbeeld is de cocreatie projectweek Design Yourself in april op De Marke Noord. Leerlingen uit de leerwegen Technologie & Toepassing, Economie & Ondernemen en Zorg & Welzijn werkten daarbij in vakoverstijgende teams met elkaar samen.

Kunstcircuit richtte afgelopen jaar servicepunt Sociaal Domein op omdat meedoen niet voor iedereen vanzelfsprekend is: er zijn jongeren, volwassenen en ouderen, mensen met en zonder beperking, die niet of nauwelijks deelnemen aan culturele activiteiten en kunstuitingen. Voorbeeld van een traject georganiseerd vanuit het servicepunt is het Muren en Buren project, waarbij verhalen uit de wijk in muurschilderingen werden verbeeld.

Educatie is traditioneel altijd het uitgangspunt geweest van het Kunstcircuit. De laatste jaren gaat dit steeds vaker samen met participatie.

De verbouwing van de foyer van het Theaterschip is gerealiseerd. Theaterschip heeft met De Werf het talentontwikkelingstraject voor jonge professionals in handen. Als samenwerkingsverband met het Nationale Jeugdorkesten Nederland en Theater Gajes wordt geïnvesteerd in het makersklimaat van Oost-Nederland. Een mooi voorbeeld is HET KANSRIJK, een familievoorstelling over kansenongelijkheid. Maakt het uit waar je wieg staat en wat zijn de consequenties daarvan? Hoe maakbaar is het leven? Is het zo dat arbeid loont? Deze buitenvoorstelling was te zien in Deventer en verspreid over Oost-Nederland, en voor veel scholen in Deventer en verre omgeving.

Podiumkunsten en evenementen

Het eindrapport over de definitiefase (als eerste fase van de verkenningsfase) van De Nieuwe Keizer is opgeleverd en aangeboden aan de raad. Hetzelfde geldt voor het eindrapport van de definitiefase voor de toekomstige huisvesting van het Burgerweeshuis.   

In 2022 heeft de schouwburg weer fulltime kunnen draaien zonder coronamaatregelen. Naast alle professionele makers heeft het podium ook de amateurvoorstellingen weer kunnen verwelkomen. Fantastisch om te zien wat voor creativiteit in Deventer aanwezig is en hoe het publiek de weg weer terugvindt naar het theater.
Naast de dagelijkse film- en theaterprogrammering in MIMIK vond in 2022 het Poëziefestival DichterBij plaats, het vervolg op Het Tuinfeest van voormalig Theater Bouwkunde.
Burgerweeshuis draait op volle toeren. Na de coronajaren konden de nieuwe studenten van Saxion en Aventus weer helemaal uit hun dak gaan tijdens de Grote Kick-off (de knaller na de introductiedagen). Dit keer bij Burgerhaven. De tuinfeesten in de zomer waren ook een succes.

Deventer op Stelten kon weer volledig los en heeft zich in 2022 ook gericht op programmering buiten het centrum van Deventer waardoor het festival nieuwe bezoekers heeft getrokken. Daarnaast was het Dickens Festijn weer als vanouds drukbezocht met lange rijen in de Keizerstraat.

De Nieuwe Oost heeft in 2022 een stap vooruit gezet: van productiehuis naar netwerkorganisatie (Performing & Publishing). De discipline Muziek in Deventer gaat verder als BRUT.

Beeldende Kunst

Er is stevig ingezet op het voor alle gremia inzichtelijk maken van de beeldende kunst (en de percentageregeling) in Deventer, niet alleen op de website Buitenkunst in Deventer maar ook in de digitale kaartsystemen van de gemeente, zodat kunstwerken bij zowel nieuwe projecten als onderhoudstrajecten een plek kunnen krijgen.

Kunstenlab is gestart met sturen op impact en bood in 2022 tentoonstellingen in eigen huis, projecten en activiteiten en verdiepende activiteiten waarin reflectie en ontmoeting voorop staan. In de afgelopen jaren is een focus ontwikkeld op een actueel vraagstuk: de ruimtedruk die er nu op het landschap ligt vanwege de grote transities die er gaande zijn.
Voorbeeld van een mooi na-corona-project is Weerlicht, een kunstroute in de binnenstad met projecties door kunstenaars op muren en andere locaties in de openbare ruimte met als doel toegankelijke lichtkunst  in de openbare ruimte voor groot publiek en een extra podium voor Deventer kunstenaars.

Taal, literatuur en media

De Bibliotheek Deventer ontwikkelt zich steeds meer tot brede maatschappelijke voorziening met naast cultuur, aandachtsgebieden als het onderwijs, werk en inkomen en meedoen.
De ambitie was en is te zorgen voor onder andere minder laaggeletterdheid, een kleinere digitale kloof; het faciliteren van ‘een leven lang leren’ en leesplezier en cultuur voor iedereen. De bibliotheek werkt daarbij vanuit de Theory of Change, dat wil zeggen: welke impact/verandering wil ze teweeg brengen. In 2022 is bijvoorbeeld een  overeenkomst gesloten  met het voortgezet onderwijs om verminderde leesvaardigheid tegen te gaan door de Bibliotheek op School ook op de middelbare scholen aan te bieden. Deze complete aanpak op alle schoolniveaus van 0-18 jaar is vrij uniek in Nederland.

In 2021 heeft Salland 1 de zendmachtiging van gemeente Deventer gekregen. Met de gemeenten Raalte en Olst-Wijhe betekent dat een vertegenwoordiging van de hele streek Salland. In 2022 is ingezet op professionalisering van de omroep en onderlinge samenwerking.

Programmaregeling Cultuur

Met de programmaregeling Cultuur is een breed scala aan initiatieven van makers en producenten ondersteund. Ten opzichte van 2021 zit er een stijgende lijn in het aantal aanvragen vanuit de culturele sector.

In totaal hebben we 55 aanvragen ontvangen voor onderdeel A: professionele culturele producties/presentaties. Daarvan zijn er 43 gehonoreerd. Drie Deventer kunstenaars hebben een subsidie ontvangen voor hun ontwikkelingsaanvraag.

In totaal hebben we 5 aanvragen ontvangen voor onderdeel B: cultuureducatie. Daarvan is er 1 gehonoreerd.
Er zijn 3 aanvragen ontvangen op onderdeel C: culturele projecten met aantoonbare betekenis voor de economie van Deventer. 2 daarvan zijn gehonoreerd.

De aanvragen voor bovenstaande onderdelen van de subsidieregeling worden voorgelegd aan de Adviesraad Cultuur.

In 2022 hebben 60 amateurkunstverenigingen (koren, theatergroepen, amateurkunstenaars) een structurele subsidie ontvangen vanuit onderdeel D van de programmaregeling: amateurkunst en volkscultuur. Daarnaast is er 23 keer een projectsubsidie verstrekt aan amateurs. In 2020 en 2021 zijn er, vanwege corona, veel projectsubsidies doorgeschoven naar 2022. Vanuit Volkscultuur zijn er 6 subsidies verstrekt aan onder andere sinterklaasintochten en koningsdag.

Begin 2022 zijn er nog 18 subsidies verstrekt vanuit het coronaloket Cultuur voor diverse culturele activiteiten, zoals een langsloopmuseum, een dansuitvoering en een bevrijdingsconcert.