2022 was een jaar dat veel uitdagingen met zich meebracht voor het programma Veiligheid. Ongeveer gelijktijdig met het opheffen van de coronamaatregelen, werden we op 24 februari geconfronteerd met de Russische agressie tegen Oekraïne. We konden toen nog niet vermoeden dat deze oorlog zo’n grote impact zou hebben op iedereen. Sinds eind maart worden in Deventer zowel in gemeentelijke locaties als bij particulieren thuis ongeveer 500 Oekraïners opgevangen. Ook worden sinds oktober 2022 174 vluchtelingen opgevangen in een boot aan de Pothoofdkade om de druk op het aanmeldcentrum in Ter Apel te verlichten.

In de zomer van 2022 vond een groot aantal boerenprotesten plaats. De aanleiding hiervoor was de presentatie van de stikstofplannen door minister Van der Wal op 10 juni, die flinke consequenties hebben voor boeren. Om te demonstreren tegen deze plannen werden diverse protestacties georganiseerd, zoals demonstraties, blokkades op snelwegen en bij distributiecentra en het ophangen van omgekeerde vlaggen.
Onder het motto ‘Werken aan een veilig, rechtvaardig en weerbaar Deventer' streven we in gezamenlijkheid met onze partners naar een doeltreffelijke aanpak van de veiligheidsproblematiek in Deventer. Voor een kort overzicht van de resultaten van het programma wordt hieronder aandacht besteed aan de thema’s ‘Ondermijning’, ‘Zorg en Veiligheid’, ‘Drugs’, ‘Digitale criminaliteit’ en ‘Toezicht en Handhaving’.

Ondermijning

In het lokaal casusoverleg worden de signalen van ondermijnende criminaliteit besproken. Naast signalen worden ook trends en ontwikkelingen rond de aanpak van ondermijning met elkaar gedeeld. Niet alle signalen leiden tot (integrale) casuïstiek. In totaal zijn het afgelopen jaar 15 signalen en casussen in het ondermijningscentrum IJsselland besproken die betrekking hadden op de gemeente Deventer. Het gaat daarbij vooral om criminele activiteiten die te relateren zijn aan drugshandel, witwassen, arbeidsuitbuiting en de daarbij ontstane huisvestingproblematiek. Het afgelopen jaar hebben we fors ingezet op controles van kamerverhuurpanden en zijn de nodige illegale situaties opgespoord. Ook is een uitzendbureau aangepakt dat consequent de regels overtrad.
Vanaf 1 april 2022 neemt de gemeente Deventer deel aan Meld Misdaad Anoniem. In samenwerking met Meld Misdaad Anoniem en de gemeenten Olst-Wijhe en Raalte is deelgenomen aan het project Vastgoed en Ondermijning. In dat kader is samen met de politie en het platform veilig ondernemen Oost-Nederland een goed bezochte bewustwordingsbijeenkomst georganiseerd voor de vastgoedbranche. De Wet Bibob is een belangrijk preventief instrument in de aanpak en helpt voorkomen dat wij als gemeente criminele activiteiten mogelijk maken door bijvoorbeeld vergunningverlening of vastgoedtransacties. Eind 2022 is een Bibob-coördinator aangesteld om de toepassing van de Wet Bibob verder uit te breiden en te verbeteren.

Zorg en Veiligheid

In 2022 heeft het Zorg- en Veiligheidshuis 26 casussen in de vorm van een multidisciplinair overleg (MDO) behandeld. De cijfers en trends worden in de voortgangsrapportage Veiligheid verder toegelicht. Daarnaast is de persoonsgerichte aanpak voetbalveiligheid, een sluitende aanpak van overfanatieke voetbalsupporters opgestart. Het resultaat is dat zorg en veiligheid in de aanpak is verbonden. Het aantal openbare orde incidenten is verminderd. Vorig jaar zijn ook de eerste stappen voor een persoonsgerichte aanpak van jonge doorgroeiers in de criminaliteit gezet, samen met de jeugd- en veiligheidspartners. In 2022 hebben burgemeesters, zorgwethouders en vertegenwoordigers van zorg- en veiligheidsorganisaties in de regio IJsselland hun steun voor de regionale Agenda Zorg & Veiligheid uitgesproken. De gemeente Deventer heeft samen met de andere gemeenten in de regio IJsselland het initiatief genomen om de totale keten van zorg en veiligheid te versterken. Vorig jaar is een agendaregisseur aangesteld om de inhoudelijke en randvoorwaardelijke thema’s uit de agenda ten uitvoer te brengen. In 2022 is ook de regionale evaluatie naar de Wet verplichte ggz en Wet zorg en dwang afgerond. Er zijn zeven aanbevelingen gepresenteerd. Deze aanbevelingen worden op dit moment door gemeenten en zorgpartners uitgevoerd. Na een toezegging van de burgemeester is eind vorig jaar de evaluatie en doorontwikkeling van het sekswerkbeleid gestart. Deze evaluatie en doorontwikkeling voeren we samen met Stichting De Kern, Leger des Heils, Voor Elkaar-teams, GGD IJsselland en de politie uit. Waar mogelijk betrekken we actief sekswerkers en de seksbranche in Deventer.

Drugs

In 2022 zijn in het kader van de bestuurlijke aanpak van drugscriminaliteit zijn er in totaal 41 handhavingszaken gestart (tegenover 56 in 2021). Deze zaken hadden betrekking op 12 verschillende adressen waarbij 9 in werking zijnde hennepkwekerijen (tegenover 9 in 2021). Daarnaast zijn er 3 al ontmantelde hennepkwekerij aangetroffen. Er zijn er 13 verschillende adressen waarbij soft- en/of harddrugs in de panden zijn aangetroffen. Er zijn geen panden tijdelijk gesloten (tegenover 4 panden in 2021). Voor het derde opeenvolgende jaar zijn dwangsommen opgelegd om herhaling van Opiumwet-overtredingen te voorkomen. In totaal zijn 30 dwangsommen opgelegd (tegenover 14 in 2021) en 9 waarschuwingen aan eigenaren/verhuurders. In alle gevallen is sprake van meerdere overtreders bij hetzelfde pand. Ook de verhuurder kan als overtreder aangemerkt worden. Dit betekent nog niet dat een actieve betrokkenheid bij de hennepkwekerij is komen vast te staan. In de meeste gevallen wordt daarom aan de verhuurder een waarschuwing gegeven. Ook ontvangen verhuurders altijd voorlichtingsmateriaal waarin tips worden gegeven hoe zij veilig hun pand kunnen verhuren. Growshops zijn (net als in 2021) niet aangetroffen
Gelet op de recente jurisprudentie van de Raad van State wordt per aangetroffen illegale situatie maatwerk toegepast door te beoordelen welke bestuursrechtelijke maatregel in het specifieke geval noodzakelijk en evenredig is. Dit heeft tot resultaat gehad dat ook dit jaar de last onder dwangsom vaker is toegepast dan een woningsluiting.
Eind 2021 heeft er een aanpassing in de Apv plaatsgevonden. Deze aanpassing heeft tot gevolg gehad dat er alleen handhavend opgetreden kon worden wanneer er door de politie daadwerkelijk werd gezien dat de overtreder drugs aan een andere persoon overhandigt. Dit had als gevolg dat er in 2022 2 lasten onder dwangsom zijn opgelegd voor drugshandel op straat (tegenover 22 lasten in 2021). Eind 2022 is de Apv opnieuw aangepast, hierdoor is het (weer) mogelijk handhavend op te treden wanneer iemand drugs in zijn bezit heeft en redelijkerwijs kan worden aangenomen dat hij deze bij zich heeft met doel om deze te verhandelen. De politie heeft begin dit jaar (2023) inmiddels weer op verschillende momenten controleacties gehouden. De controles hebben tot nu toe geleid tot het opleggen van inmiddels 5 lasten onder dwangsom aan straatdealers. Er gaat weer een stevig signaal aan iedereen uit dat ook de drugshandel op straat niet wordt getolereerd.

Digitale criminaliteit

In opdracht van de IJssellandse gemeenten werd in 20022 het onderzoek opgeleverd naar bevoegdheden van de burgemeester bij online aangejaagde ordeverstoringen, zoals oproepen tot rellen. Er was landelijk veel belangstelling naar de bevindingen en het vraagstuk is door de IJssellandse gemeenten onder de aandacht gebracht bij de landelijke politiek.

Afgelopen jaar is tijdens de Week van Digitaal Veilig IJsselland het Mobile Media Lab van de politie naar Deventer gekomen. Ouderen kregen op de Brink tips om te voorkomen zij slachtoffer worden van digitale criminaliteit. Ook zijn voorlichtingen georganiseerd in de bibliotheek. Tijdens de landelijke week van de Veiligheid werden gastlessen gegeven op een middelbare school in Deventer waarbij aandacht was voor het thema ronselen. Dit gebeurde in samenwerking met jongerenwerk en politie. Ook werd via sociale media stilgestaan bij het onderwerp. Daarnaast was gemeente Deventer betrokken bij het Hackathon-evenement: studenten van Saxion en Aventus gingen met elkaar de strijd aan om ervoor te zorgen dat zogenaamde hackers geen gemeentelijke informatie wisten te bemachtigen. Ook hebben de Voor Elkaar-teams toneelstukken georganiseerd voor ouderen, waarbij zij op humoristische wijze werden ingelicht over de nieuwste vormen van digitale criminaliteit en waarbij mogelijkheid was om met elkaar in gesprek te gaan en schaamte weg te nemen. Tenslotte zijn afgelopen jaar jongeren op een basisschool voorgelicht door de politie over geld-ezelen en hacken.

Toezicht en Handhaving

Overlastlocaties

Net als in 2021 is er in 2022 zwaarder ingezet op het tegengaan van (jeugd)overlast op specifieke locaties, onder meer door de inzet van het flexteam, het flexibel handhavingsinterventieteam dat toezicht houdt op overlastlocaties. Het ging hierbij onder andere om de Beestenmarkt, het Boreelplein, het Andriessenplein en de IJsselstrandjes. In zijn algemeenheid wordt geconcludeerd dat de overlast minder groot was dan de voorgaande jaren.

Pilot bodycams

In de begroting 2022 is budget beschikbaar gesteld voor de uitvoering van een pilot 'bodycams'. Het doel hierbij is om de toezichthouders/boa’s een extra preventief middel beschikbaar te stellen, ter voorkoming van (verbale en/of gewelds) incidenten. Daarnaast kunnen bodycam-beelden belangrijk zijn bij een aangifte. De pilot richt zich vooral op de effectiviteit van het middel binnen het team Toezicht en Handhaving en de stad Deventer. Vanuit privacy- en aanbestedingsoptiek was een gedegen voorbereiding noodzakelijk. Sinds eind 2022 is de bodycam onderdeel van de standaarduitrusting van onze toezichthouders/boa’s.

Extra inzet illegale kamerverhuur

De overlast als gevolg van illegale kamerverhuur is de afgelopen jaren toegenomen. Dit hangt samen met de extra instroom van arbeidsmigranten, die als goedkope arbeidskracht in Deventer en omstreken worden aangetrokken. Er zijn daarom extra (tijdelijke) middelen beschikbaar gesteld voor toezicht en handhaving op illegale kamerverhuur. Een apart toezichtkoppel is hiermee met veel betrokkenheid aan de slag gegaan en kon sneller acteren op signalen en meldingen die binnenkwamen.

Handhavingszaken

In 2022 zijn in totaal 195 handhavingszaken gestart. Hiervan betrof het in 38 gevallen een verzoek om handhaving. Er zijn uiteindelijk 65 lasten onder dwangsom en 4 lasten onder bestuursdwang opgelegd. In 2022 hebben we te maken gekregen met een groei aan handhavingszaken. Dit heeft onder andere te maken met het einde van de COVID-19-maatregelen, waardoor ambtshalve controles (huisbezoeken) ook weer mogelijk waren. Daarnaast zijn extra controles rond kamerbewoning uitgevoerd. Ook hebben de integrale controles wat betreft ondermijning gezorgd voor groei aan handhavingszaken (bijvoorbeeld controles bij kantoorpanden/ bedrijfsverzamelgebouwen op gebruik volgens het bestemmingsplan). Verder zien we een groei aan zaken op het gebied van openbare orde en veiligheid in vergelijking met de coronajaren.

Tot slot

Naast de ontwikkelthema’s hebben we - net als in de jaren hiervoor - ook in 2022 gewerkt aan ons veiligheidsfundament, voor zaken als woninginbraken, sociale veiligheid, overlast in wijken en veilig uitgaan. Hier blijven we op inzetten.