Volgens de BBV-regels is de definitie van overhead: alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces. Door deze definitie te gebruiken kan een eenduidig inzicht worden gegeven in de kosten die direct zijn toe te rekenen aan bepaalde taakvelden. Vanaf 2017 wordt aangegeven welk bedrag dit in de gemeente betreft.
De vermelde bedragen komen overeen met het saldo van lasten en baten op het programma Bedrijfsvoering.

Vanaf 1 januari 2016 geldt de Wet modernisering vennootschapsbelastingplicht overheidsondernemingen. Voor alle activiteiten van de gemeente Deventer is onderzocht of er sprake is van het drijven van een onderneming. In 2022 is op basis van nader onderzoek naar het grondbedrijf vastgesteld dat er mogelijk een overheidsonderneming is ontstaan per januari 2021. De fiscale consequenties van het ‘door de ondernemingspoort gaan’ van het grondbedrijf worden op dit moment (maart/april 2023) onderzocht en gaat mogelijk leiden tot vennootschapsbelastingplicht over het positieve resultaat.

De Belastingdienst heeft al enige jaren het standpunt ingenomen dat gemeenten met de activiteit ‘reclame in de openbare ruimte’ een overheidsonderneming drijven. De gemeente Deventer voert eveneens reclame activiteiten uit en daarom is over de ‘winst’ in de jaren 2016 tot en met 2019 een Vpb-aanslag opgelegd. De gemeente Deventer is echter van mening dat met de reclame activiteiten geen overheidsonderneming wordt gedreven en dat er enkel sprake is van ‘normaal vermogensbeheer’. Tegen deze aanslagen is daarom bezwaar aangetekend. Op dit moment lopen er diverse fiscaal juridische procedures bij andere gemeenten. De gemeente Deventer wacht de uitkomst van deze procedures af.

In 2022 is door de rechtbank Den Haag uitspraak gedaan over de door een gemeente uitgevoerde activiteit ‘verhuur gronden brandstofverkooppunten’. De rechtbank oordeelde dat met deze activiteit een onderneming wordt gedreven. Dit betekent dat over de ‘winst’ vennootschapsbelasting moet worden afgedragen. De gemeente Deventer verhuurt eveneens grond voor brandstofverkooppunten. De gemeente Deventer is ook voor deze activiteit van mening dat er geen overheidsonderneming wordt gedreven en dat er enkel sprake is van ‘normaal vermogensbeheer’. Om mogelijk nadelige financiële consequenties te beperken verzoekt de gemeente Deventer de Belastingdienst om voor betreffende boekjaren een Vpb-aanslag op te leggen. Tegen deze aanslagen wordt vervolgens op gelijke wijze als bij reclame bezwaar aangetekend in afwachting van de uitkomst van de fiscaal-juridische procedures.

Het ziekteverzuim is met 5,68% hoger dan onze organisatiedoelstelling van 4,6%. We willen inzicht krijgen in de achtergrond van deze stijging ten opzichte van vorig jaar. Hiertoe laten we  een verzuimanalyse in het eerste kwartaal van 2023 uitvoeren. Daarnaast nemen we de uitkomsten van ons Periodiek Medisch Onderzoek dat we begin 2023 hebben uitgerold en het Medewerkersonderzoek dat in april 2023 wordt afgenomen in deze analyse mee.

De externe inhuur is gestegen van €9,5 miljoen in 2021 tot €11,8 miljoen in 2022. De oorzaken zitten voor een groot deel in de grote opgaven waar onze gemeente voor staat, de lage werkloosheid en de krapte op de arbeidsmarkt. Ondanks een meestijgende formatie is er niet voldoende formatie om alle projecten op te pakken. In een aantal gevallen hebben we inhuur kunnen omzetten naar dienstverbanden, maar door moeilijk vervulbare functies zijn we soms nog steeds gedwongen om in te (blijven) huren. Daarnaast zorgt ook de tijdelijkheid van budgetten voor hogere inhuur. Sinds 2019 zijn 72 voormalige inhuurkrachten in dienst getreden. In 2021 waren dit er 9 en in 2022 15.

Het inhuurpercentage ten opzichte van de loonsom in 2021 was 14,2% en voor 2022 is dit 15,6%. Volgens de Personeelsmonitor van het A&O Fonds Gemeenten lag dit percentage in 2021 bij gemeenten gemiddeld op 16,5%. De inhuur is vooral toegenomen voor tijdelijke uitvoeringsregelingen zoals de toeslag kinderopvang en de energietoeslag, opvang van Oekraïners en een groei in fysieke projecten en ICT.

De totale kosten van inhuur zijn circa €1.8 miljoen hoger dan de prognose bij de derde kwartaalrapportage. In het laatste kwartaal zijn relatief nog veel facturen over een eerdere periode betaald en zijn bij administratieve controles inhuurkosten gecorrigeerd.

De stijging van de formatie heeft is in 2022 stevig doorgezet en toegenomen met 81 fte. De personele bezetting is toegenomen met 74 fte. De groei wordt vooral verklaard door het nieuwe team Toegang sociaal domein, waarvoor vanaf 2022 voor 39 fte medewerkers in gemeentelijke dienst zijn gekomen, die voorheen bij instellingen werkten waaraan de gemeente het werk uitbesteedde. Team Toegang richt zich op de thema’s Wmo, jeugd/jongeren en beschermd wonen. Bij team Beleid is de formatie gestegen door inzet op projecten als Sociaal domein, Omgevingswet, veiligheid, Werk en Inkomen (kwaliteit en inburgering) en Meedoen (jurist). Bij ICT is de formatie uitgebreid met 2 projectmanagers, en extra inzet op Security en contractbeheer. Het team BAD is uitgebreid in verband met projecten als de toeslagenaffaire, Deltaview en werkzaamheden voor derden. Ook is er toename van formatie bij teams Projecten, Inrichting en Beheer, Leefomgeving en Toezicht.

Bij de begroting 2022 is de formatie voor nieuw beleid tijdelijk uitgebreid, in het bestuursakkoord zijn veel tijdelijke functies structureel gemaakt en zijn aanvullende middelen beschikbaar gesteld voor de ontwikkeling van de organisatie voor toegenomen taken.

Loonsom

In de begroting is rekening gehouden met een CAO- loonstijging van 1,5% vanaf 1-12-2021 en met 2,4% vanaf 1-4-2022 en een thuiswerkvergoeding van €2 per dag. In november 2022 zijn tussen werkgevers en werknemers afspraken gemaakt over een eenmalige bruto-uitkering in december 2022, afhankelijk van inkomen €375 of €750.

De gerealiseerde loonsom voor gemeentelijke teams in 2022 bedraagt €63.537.802. Dit is €1.970.004 lager dan begroot. Dit wordt vrijwel volledig verklaard door de gemiddelde vacatureruimte van 25,62 fte gedurende het jaar. Overige verschillen worden verklaard door kortingen (ouderschap, zwangerschap, ziekte), toelagen (overwerk en onregelmatigheidstoeslag, beëindigingsvergoeding), incidentele beloningen en aan- en verkoop van verlof. Daarnaast heeft het verloop van personeel over het algemeen een verlagend effect op de loonsom, doordat nieuwe medewerkers over het algemeen iets lager zijn ingeschaald dan vertrekkende medewerkers. De vrijval van loonsombudget door vacatures is in de meeste gevallen ingezet voor vervangende inhuur.